Meme Kanseri

Meme kanseri tüm dünyada ve Türkiye’ de kadınlar arasında en sık görülen kanser tipidir. Meme kanserinde meme dokusu içindeki bazı hücrelerde değişiklikler meydana gelir ve kontrolsüz hücre çoğalması oluşur. Meme kanserlerin olguların çoğunluğunda başlangıç noktası süt kanallarını döşeyen hücrelerdir (duktal kanser). Kanser riski yaşa bağlı olarak artmaktadır. Meme kanserinin bir kısmı (% 5-10) ailesel yatkınlık gösterir, buna herediter geçiş adı verilir, kalıtsal gen mutasyonlarları ile beraberdir. Diğer tarafından ailesel geçişi olmayan meme kanserleri de mevcuttur, bunlar beslenme alışkanlıkları gibi çevresel faktörler veya çevresel faktörlerle genetik faktörlerin kombinasyonu şeklinde olabilir. Diet meme kanseri gelişiminde rolü olan faktörlerden biridir. Özellikle yağdan zengin dietle beslenen kilolu kişilerde, alkol tüketimi, kırmızı et tüketimi fazla olan kişilerde meme kanseri riski artmaktadır. Diğer taraftan alkol tüketmeyen, yağdan fakir beslenen, lifli gıdalardan zengin beslenen, D vitamini eksikliği bulunmayan kişilerde risk azalmaktadır.

Genetik geçişli meme kanserli olguların çoğuna iki gen mutasyonu eşlik etmektedir: BRCA 1 (Breast cancer gene one) ve BRCA 2 (Breast cancer gene two).

BRCA genlerinin vücuttaki fonksiyonu meme, yumurtalık (over) ve diğer dokulardaki hücre gelişiminin normal olmasını sağlamak ve oluşan hücre hasarlarını onarmaktır. Bu genlerde mutasyon geliştiği zaman normal fonksiyonlarını yerine getiremezler ve kanser riski artar.

BRCA 1 veya BRCA 2 veya her iki gende de mutasyonu olan kadınların % 72′ sinin yaşamları boyunca meme kanseri tanısı almak riski mevcuttur. Meme kanseri teşhisi konulan ve BRCA 1 veya BRCA 2 mutasyonu saptanan kadınların ailesinde çoğu kez meme kanseri, yumurtalık kanseri veya diğer kanser tipleri bulunmaktadır.

Meme Muayenesi

Kendi kendine meme muayenesi Amerika Kanser Cemiyeti tarafından önerilen basit ve invazive olmayan bir tanı yöntemidir. Menopoz öncesi dönemde periyodik olarak adet kanaması bittikten sonraki dönemde, menopoz sonrasında ayda bir kez yapılması önerilmektedir.

Kendi kendine meme muayenesi nasıl yapılır: 

1. Aynanın karşısına geçin, meme dokusu yüzeyini ve meme başını asimetri, şişlik varlığı, çekilme varlığı gibi anormallikler açısından inceleyin (İnspeksiyon). Her iki meme başından akıntı gelip gelmediğine bakın.
2. İki elinizi başınızın arkasında kavuşturun ve ellerinizi öne doğru sıkıştırın. Yukarıdaki muayeneyi tekrarlayın.
3. Meme başını sıkarak akıntı gelip gelmediğini kontrol edin.
4. Her iki elinizi kalçalarınızın üzerine koyun. Öne doğru hafifçe eğilin. Omuz ve dirseklerinizi yukarı kaldırmaya çalışırken her iki meme dokusunu ve meme başını, şişlik, şekil bozukluğu, asimetri, meme başı çekintisi açısından inceleyin.
5. Sağ kolunuzu yukarı doğru kaldırın. Sol elinizin parmakları ile bütün meme dokusunu ve koltuk altını elle muayene edin (palpasyon), işleme belli bir bölgeden başlayın, parmaklarınızı kaydırarak ve hafifçe bastırarak başlangıç noktasında muayeneyi tamamlayın. Aynı işlemi sol kolunuzu yukarı doğru kaldırarak sol meme için de tekrarlayın.
6. Sırtüstü yere uzanın. Sağ kolunuzu başınızın altına koyun, koltuk altınıza bir yastık koyarak sol elinizle sağ meme dokusunun muayenesini yapın, aynı işlemi sol meme için de tekrarlayın.

Meme Ağrısı (Mastalji)

Memelerde ağrı ve hassasiyet en sık görülen şikayetler arasındadır. Özellikle adet öncesi dönemde hormonal etki ile göğüslerde büyüme, hassasiyet oluşabilir, çoğu kez çift taraflıdır, adet sonrası dönemde kendiliğinden geçer. Memenin iyi huylu bazı hastalıklarında da tek taraflı veya çift taraflı mastalji oluşmaktadır.

Meme ağrısının belli bir bölgede olması ve sebat etmesi kanser şüphesi doğurur.

Adet öncesi dönemde başlayan ve adet sonrası geçen ağrılarda çoğu kez tedavi gerekmez. Çay, kahve, çikolata, kola tüketimini kısıtlamak, dietteki tuzu azaltmak, ağrı kesici ilaçlar (NSAİ) kullanmak kişiyi rahatlatır. Premenstruel sendrom tablosunda yer alan mastalji için “vitex agnus castus” ve “red clover” bitkilerinin extraktları da kullanılabilmektedir.